MA newydd mewn Ymarfer Archeolegol ar gyfer y brentisiaeth Arbenigwr Archeolegol

Mae Prifysgol Cymru Y Drindod Dewi Sant yn cyflwyno MA newydd mewn Ymarfer Archeolegol ar gyfer y Brentisiaeth Archeolegol Arbenigol. Mae’r Safon prentisiaeth wedi’i datblygu mewn cydweithrediad â chyflogwyr archeolegol ar draws y sector ochr yn ochr â Sefydliad Siartredig yr Archaeolegwyr a Historic England ac mae wedi’i hanelu at raddedigion sy’n gweithio mewn ystod eang o arbenigeddau mewn archaeoleg, gan gynnwys darganfyddiadau a dadansoddi amgylcheddol, rheoli prosiectau, ac arolygon geoffisegol.

Gan weithio'n agos gyda chyflogwyr gan gynnwys DigVentures ac MSDS Marine, mae'r rhaglen MA wedi'i mapio i'r Sgiliau Gwybodaeth ac Ymddygiadau sy'n ofynnol ar gyfer y rolau hyn i gyd-fynd â'r gwaith o ddydd i ddydd yn y maes.

Mae’n cael ei chyflwyno gan yr Athro Nigel Nayling, Yr Athro Martin Bates, a Martin Locock, sydd wedi’u lleoli ar gampws Llambed y Brifysgol.

Dywedodd Martin Locock: “Datblygwyd y Brentisiaeth gan grŵp arloesol o gyflogwyr sector, CIfA, Historic England a darparwyr hyfforddiant i fynd i’r afael â bwlch sgiliau – diffyg cyrsiau galwedigaethol-berthnasol ar gyfer gweithwyr proffesiynol ar ddechrau eu gyrfa sydd â graddau cyntaf a phrofiad gwaith yn y sector, er mwyn eu harfogi ar gyfer rolau lle maent yn gyfrifol am gynllunio, gweithredu ac adrodd ar brosiectau sy’n cynhyrchu data archeolegol.”

Fel myfyrwyr y Brifysgol, bydd gan y dysgwyr fynediad llawn i offer e-ddysgu Amgylchedd Dysgu Rhithwir, adnoddau electronig ac argraffedig o’r Ganolfan Adnoddau Dysgu, a chymorth i fyfyrwyr.

Dywedodd Phil Pollard, Rheolwr Prentisiaethau Treftadaeth, Historic England: “Mae angen ‘llwybrau sgiliau’ effeithiol ar y sector treftadaeth i hyfforddi’r genhedlaeth nesaf o weithwyr treftadaeth proffesiynol a all barhau i ddiogelu a hyrwyddo amgylchedd hanesyddol ein gwlad. Mae prentisiaethau, fel yr Arbenigwr Archeolegol, yn ffordd wych o arfogi ystod eang o bobl â gwybodaeth a sgiliau arbenigol. Rydym yn falch o fod yn gweithio gyda Phrifysgol Cymru Y Drindod Dewi Sant ac eraill i greu cyfleoedd prentisiaeth treftadaeth mewn partneriaeth â chyflogwyr.”

Dywedodd Phoebe Wild, swyddog prosiect yn MSDS Marine: “Mae'r cwrs yn ddiddorol iawn ac wedi'i strwythuro'n dda, ac mae'n cyd-fynd yn hawdd â'm hymrwymiadau gwaith. Mae cynnwys y modiwl yn ategu ac yn adeiladu ar fy sgiliau proffesiynol a'm dealltwriaeth sy'n rhoi gwybodaeth ddefnyddiol a chymwysadwy i mi ar gyfer fy mywyd gwaith. Rwy’n edrych ymlaen yn fawr at weddill y radd!”

Mae gan Brifysgol Cymru Y Drindod Dewi Sant draddodiad hir o ddysgu archaeoleg a ddechreuodd 50 mlynedd yn ȏl pan sefydlwyd Adran Archaeoleg fel rhan o Goleg Prifysgol Dew Sant yn Llambed. Mae rhaglenni israddedig ac ôl-raddedig y Brifysgol wedi bod yn amhrisiadwy i lawer sydd bellach yn gweithio yn y sector.

Yn uwch ddarlithydd ac yn Athro Cyswllt yn Llanbedr Pont Steffan ers 1998 ac yn archaeolegydd maes ers 1976, mae’r Athro Nigel Nayling wedi gweithio ledled y Deyrnas Unedig ac America Ladin i ystod eang o sefydliadau gan gynnwys unedau ac ymddiriedolaethau archeolegol, amgueddfeydd, a sefydliadau treftadaeth.

Yn ystod y 1990au bu’n gweithio i Ymddiriedolaeth Archeolegol Morgannwg-Gwent gan ganolbwyntio ar gloddfeydd gwlyptir a rhynglanwol yn Aber Afon Hafren gan gynnwys darganfyddiadau cychod o’r Oes Efydd, y Rhufeiniaid a’r Canol Oesoedd.

Mae ei waith ymchwil a’i gydweithrediad ag Amgueddfeydd a Gwasanaeth Treftadaeth Casnewydd wedi creu dulliau newydd o fynd i’r afael â’r heriau sylweddol iawn o gloddio darganfyddiadau llongau a chychod o bwysigrwydd rhyngwladol, gan gyfrannu at y diffiniad o arfer gorau gan gyrff a chymdeithasau proffesiynol ym maes rhyngwladol arferion cadwraeth forol, nid yn unig o fewn y maes academaidd, ond hefyd gydag asiantaethau treftadaeth ac amgueddfeydd.

Mae gwaith yr Athro Nayling yn parhau i hyrwyddo arfer gorau mewn dulliau digidol ym maes archaeoleg forol, gan ymestyn ei gyfraniadau at newidiadau mewn safonau proffesiynol, canllawiau a hyfforddiant. Mae'n un o sylfaenwyr Grŵp Defnyddwyr Archaeolegol Faro Rhino (FRAUG) sydd wedi bod yn datblygu dulliau digidol arloesol o ddogfennu, dadansoddi a lledaenu llongau archeolegol.

Mae llwybr gyrfa Yr Athro Martin Bates wedi arwain at broffil sy’n ei osod ar groesffordd nifer o ddisgyblaethau gan gynnwys archeoleg, daeareg cwaternaidd, daeareg peirianneg a gwyddor amgylcheddol.

Y proffil amlddisgyblaethol hwn sy'n caniatáu iddo ddarparu agwedd unigryw at archaeoleg sy'n amlygu ei hun trwy addysgu, ymchwil, a gwaith contract.

Ar hyn o bryd mae’r Bates yn ymwneud â meysydd contract ac ymchwil mewn geoarcheoleg maes ac archeoleg Balaeolithig. Mae wedi bod yn ymwneud â nifer o ddarganfyddiadau mawr ym myd archeolegol y DU gan gynnwys Cwch Oes Efydd Dover, safle cigyddiaeth Clactonian Eliffantod yn Ebbsfleet, terfynfa Harnham safle Palaeolithig Isaf ger Salisbury a darganfu ôl troed dynol Happisburgh yn Norfolk (yr hynaf y gwyddys amdanynt ar hyn o bryd yn y byd y tu allan i Affrica).

Mae hefyd wrthi'n ymchwilio i dirweddau tanddwr ym Môr y Gogledd ac Orkney. Yn ogystal, mae'n geoarcheolegydd prosiect ar gyfer Prosiect Archeoleg ac Amgylcheddau Cwaternaidd Jersey (QAEJ) ac mae'n arwain gwaith maes ymchwil amlddisgyblaethol newydd yn La Cotte de St. Brelade yn Jersey.

Mae Martin Locock wedi gweithio ym maes archaeoleg fasnachol yng Nghymru a Lloegr ers 20 mlynedd fel rheolwr prosiect a chanfod arbenigwr. Ymunodd â’r Brifysgol yn 2010 i weithio ar brosiect abaty Ystrad Fflur, a ariennir gan y Cynllun Datblygu Gwledig, sy’n gweithio gyda busnesau twristiaeth a’r gymuned i godi proffil treftadaeth yr ardal. Mae bellach yn gweinyddu rhaglenni gradd prentisiaeth‘r Brifysgol S yn ogystal ag addysgu ar yr MA mewn Ymarfer Archeolegol.

Cynrychiolodd y Brifysgol ar Grŵp Arloeswyr yr Amgylchedd Hanesyddol: Archaeoleg gan ddatblygu safon Arbenigwr Archeolegol Lefel 7.

Mae’n Ymarferydd PRINCE2 achrededig gyda phrofiad helaeth mewn rheoli prosiectau yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru ac Ymddiriedolaeth Archeolegol Morgannwg-Gwent ac mae’n awdur 10 cam syml tuag at well rheolaeth archeolegol. Mae ganddo BA mewn Archaeoleg ac Anthropoleg o Brifysgol Caergrawnt ac mae wedi bod yn aelod gweithgar o Sefydliad Siartredig yr Archeolegwyr ers 1986.

Gwybodaeth Bellach

Rebecca Davies

Swyddog Gweithredol Cysylltiadau â’r Wasg a’r Cyfryngau

Executive Press and Media Relations Officer

Cyfathrebu Corfforaethol a Chysylltiadau Cyhoeddus

Corporate Communications and PR

Mobile: 07384 467071

Email: Rebecca.Davies@uwtsd.ac.uk