Martin Parr CBE yn derbyn Cymrodoriaeth er Anrhydedd yn ystod Seremoni raddio dosbarth 2023 PCYDDS Abertawe

Heddiw (12 Gorffennaf) mae’r ffotograffydd dogfen, Martin Parr CBE, wedi derbyn Cymrodoriaeth er Anrhydedd yn seremonïau graddio haf y Brifysgol.

Ganed Martin Parr yn Surrey yn 1952 cyn mynd i astudio Ffotograffiaeth yng Ngholeg Polytechnig Manceinion. Mae wedi arddangos ei waith yn fyd-eang ers 1974, gan gynnwys arddangosfeydd yn yr Oriel Bortreadau Genedlaethol ac Oriel y Ffotograffydd, Llundain, y Ganolfan Ffotograffiaeth Genedlaethol, Paris ac Amgueddfa Ffotograffiaeth Fetropolitanaidd Tokyo, Siapan. Mae Parr wedi cyhoeddi dros gant o lyfrau o’i waith ei hun.

Mae wedi ennill llawer o wobrau trwy gydol ei yrfa gan gynnwys Gwobr Canmlwyddiant y Gymdeithas Ffotograffiaeth Frenhinol, Gwobr Eric Solomon Photokina am ffotonewyddiaduraeth ac yn 2017, Gwobr Ffotograffiaeth y Byd Sony am Gyfraniad Eithriadol i Ffotograffiaeth. Roedd Parr yn llywydd Magnum Photos rhwng 2013 - 2017, ac mae’n parhau i fod yn un o ffotonewyddiadurwyr mwyaf poblogaidd y wlad, gan gyfrannu at ystod eang o gyfryngau printiedig. Sefydlodd Parr Sefydliad Martin Parr yn 2014, gan agor ei safle ym Mryste yn 2017. Yn ogystal â chynnal casgliad helaeth o waith Martin ei hun, mae’r Sefydliad yn cefnogi ‘ffotograffwyr newydd, sefydledig ac anghofiedig’. Mae’n rhoi pwyslais ar hygyrchedd ac amrywiaeth ac yn cynnig bwrsariaethau i gefnogi ffotograffwyr lleiafrifoedd ethnig yn y DU.

Yn y seremoni heddiw, cafodd ei anrhydeddu i gydnabod ei wasanaethau eithriadol i ffotograffiaeth ddogfennol a ffotonewyddiaduraeth. Yn cyflwyno Martin Parr i’r gynulleidfa oedd Sarah Clark, Ysgrifennydd y Brifysgol. Dywedodd hi:

“Mae’n fraint fawr iawn cael cyflwyno i chi Martin Parr CBE yn Gymrawd Er Anrhydedd y Brifysgol.

“Mae’r ffotograffydd dogfennol yn aml yn ddienw, y presenoldeb anweledig a distaw y tu ôl i’r lens, y sylwedydd yn hytrach na’r cyfranogwr. Cofiwn luniau gwych heb wybod pwy dynnodd nhw. Ond mae yna griw bach o ffotograffwyr sy’n torri trwy’r darian honno o anhysbysrwydd oherwydd bod eu gwaith mor ddylanwadol, mor nodedig ac mor doreithiog. Mae Martin Parr yn un ffotograffydd o’r fath - yn wir mae’n debyg mai ef yw ffotograffydd byw enwocaf y DU. Mae ei waith yn cyfleu cymdeithas a diwylliant modern yn wych, a lliw, ffwdan a diddordebau ein hoes.

“Drwy gydol ei yrfa hir mae Martin wedi ymweld â Chymru a thynnu lluniau ohoni. Yn 2004 daeth yn Athro yn yr Ysgol Ffotograffiaeth Ddogfennol ym Mhrifysgol Cymru, Casnewydd, lle bu’n dysgu’n rhan-amser. Ym mis Hydref 2019, agorodd arddangosfa fawr o’i ffotograffau o Gymru yn yr Amgueddfa Genedlaethol yng Nghaerdydd. Bydd llawer yn cofio ymweld â’r arddangosfa fel un o’r pleserau olaf cyn y cyfyngiadau symud ym mis Mawrth 2020.

“Mae fy hoff ffotograff yn y casgliad, a dynnwyd gyda lens teleffoto, yn dangos ciw trefnus o bobl yn aros yn amyneddgar wrth fan hufen iâ ar Draeth De Dinbych-y-pysgod, gydag ehangder helaeth o dywod yn ymestyn o’u cwmpas. Rwy’n gweld y llun hwn yn fy nghegin bob dydd, Is-Ganghellor, oherwydd cafodd ei atgynhyrchu ar fagnet oergell a werthwyd yn yr Amgueddfa Genedlaethol. I mi, mae’r magnet oergell bach hwnnw’n dweud llawer am pam mae gwaith Martin Parr mor arbennig - mae’n fasnachol ac yn hygyrch, mae’n atgofus ac yn ddigrif, mae’n dechnegol wych. Mae’n cynnig gweledigaeth unigryw sy’n ein helpu i weld y byd o’r newydd ac o’r newydd dro ar ôl tro.”

Wrth dderbyn y wobr, dywedodd Martin Parr CBE:

“Rwy’n ffotograffydd ag obsesiwn ac rwy’n meddwl eu bod yn rhan bwysig iawn o’r hyn rwy’n ei wneud. Wrth edrych yn ôl ar fy ngyrfa, dwi’n meddwl mai’r peth sydd wedi fy nghadw i fynd yw’r ffaith fy mod i wastad wedi bod eisiau bod yn ffotograffydd – rydw i mor gyffrous ag yr oeddwn yn tynnu lluniau penwythnos diwethaf ag yr oeddwn yn ôl yn y 70au cynnar.

“Rwy’n meddwl bod yr obsesiwn hwn yn gwbl hanfodol ac wrth gwrs yn enwedig i’r artistiaid sy’n eistedd yma sydd wedi graddio. Dyna’r peth a fydd yn eich cadw i fynd oherwydd nawr rydych chi’n gadael y Brifysgol, rydych chi ar eich pen eich hun. Does dim rhaid i chi gyflwyno gwaith ar gyfer eich arholiad, fydd neb yn gofyn i chi wneud rhywbeth - chi sydd i benderfynu ac mae hwn yn gyfle gwych i chi ddisgleirio a dod drwodd.

“Diolch yn fawr iawn am y gymrodoriaeth wych hon. Mae’n arbennig o braf i mi oherwydd fy nghysylltiad agos â Chymru gyda’r sioe yng Nghaerdydd yn Amgueddfa Genedlaethol Cymru a hefyd y ffaith ein bod yn aml iawn yn dianc i Ddinbych-y-pysgod i edrych ar y môr a diolch i Sarah am eich geiriau caredig iawn. Pob lwc i bawb sydd wedi graddio a diolch yn fawr iawn.”

Gwybodaeth Bellach

Arwel Lloyd

Prif Swyddog Cyfathrebu a Chysylltiadau Cyhoeddus     
Cyfathrebu Corfforaethol a Chysylltiadau Cyhoeddus     
E-bost: arwel.lloyd@pcydds.ac.uk  
Ffôn: 07384 467076