Arbenigwyr Yn Archwilio Sut Mae Gweithgarwch Corfforol Yn Newid Bywydau

Mae effeithiolrwydd chwaraeon fel ffordd o fynd i’r afael â throseddau ieuenctid wedi cael ei ddadansoddi gan academyddion o Gymru a bydd eu canfyddiadau bellach yn cael eu defnyddio er mwyn helpu i lywio arweinwyr yr heddlu.

Bu arbenigwyr yn Athrofa Gweithgarwch Corfforol, Iechyd a Chwaraeon Cymru, sy’n cynnwys Athro Cyswllt Dr Nalda Wainwright, Cyfarwyddwr Academi Iechyd a Llythrennedd Corfforol Cymru, yn archwilio pedair rhaglen a gefnogodd bron i 4,000 o bobl ifanc ledled Cymru i gweld sut y gellid eu hoptimeiddio i helpu i leihau cyfranogiad pobl ifanc mewn troseddu.

Mae WIPAHS yn rhwydwaith ledled Cymru sy’n galluogi pob un o’r wyth prifysgol yng Nghymru i weithio gyda Chwaraeon Cymru a Llywodraeth Cymru. Mae’n dod â’r byd academaidd, y rhai sy’n hwyluso gweithgarwch corfforol a chwaraeon, llunwyr polisi a’r cyhoedd ynghyd er mwyn helpu i greu cymdeithas iachach.

Mae WIPAHS newydd ryddhau ei drydydd adroddiad blynyddol sy’n nodi’r prosiectau a’r themâu y mae ei arbenigwyr wedi cymryd rhan ynddynt dros y 12 mis diwethaf.

Un o’r rhaglenni allweddol oedd gwerthusiad o’r fenter Addysg Actif y Tu Hwnt i’r Diwrnod Ysgol lle mae ysgolion yn rhoi mynediad at chwaraeon a gweithgareddau corfforol y tu hwnt i oriau ysgol.

Darganfu’r ymchwilwyr fod y polisi wedi meithrin perthnasoedd llwyddiannus rhwng ysgolion a’u cymunedau yn ogystal â chyfranogiad cynyddol mewn chwaraeon a gweithgarwch corfforol.

Deilliodd llawer o’r ymchwil a gafodd ei chynnwys yn yr adroddiad o gyfres o sioeau teithiol WIPAHS yr aeth ymarferwyr ac academyddion iddynt ledled Cymru. Roedd y digwyddiadau mor llwyddiannus y mae’r tîm eisoes yn cynllunio rhagor ar gyfer eleni.

Mae’r prosiectau eraill yn yr adroddiad yn cynnwys:

Y Cynllun Hamdden Actif i Bobl dros 60 oed, sy’n ceisio annog gweithgareddau i ddefnyddwyr hŷn mewn canolfannau hamdden awdurdodau lleol.

Cerdded Nordig i bobl ifanc â sesiynau rhagflas a gynigir mewn ysgolion cynradd gan hyfforddwr; a

Gwerthusiad o Ogledd Cymru Actif, partneriaeth o 18 o sefydliadau sy’n ceisio mynd i’r afael ag anghydraddoldebau iechyd a heriau gweithgarwch corfforol allweddol yn y rhanbarth.

Sefydlwyd WIPAHS yn 2019 ac mae’n cynnwys cynrychiolwyr o brifysgolion Abertawe, Caerdydd, Bangor, Aberystwyth, Metropolitan Caerdydd a Glyndŵr Wrecsam, Prifysgol De Cymru, Prifysgol Cymru Y Drindod Dewi Sant a Chwaraeon Cymru.

Dywedodd Dr Nalda Wainwright, sydd hefyd yn Gyfarwyddwr Rhaglen MA y Brifysgol mewn Addysg Gorfforol, Chwaraeon, a Llythrennedd Corfforol: “Mae WIPAHS yn bwysig i ni yma yng Nghymru gan ei fod yn rhoi cyfleoedd o’r fath ar gyfer cydweithio gwirioneddol a rhannu arfer da. Mae’n galluogi timau o bob rhan o’r wlad i ddod at ei gilydd effaith gynyddol o’r ystod o ymchwil sy’n arwain y byd sydd eisoes yn digwydd a datblygu gwaith newydd a chyffrous mewn ymateb i anghenion pobl yn ein cymunedau.”

Meddai Cyd-gyfarwyddwr WIPAHS, yr Athro Melita McNarry, o adran Gwyddor Chwaraeon ac Ymarfer Corff Prifysgol Abertawe: “Mae hi wedi bod yn flwyddyn wych i WIPAHS wrth i gynifer o brosiectau diddorol gael effaith ar ymarfer a pholisïau ledled Cymru. Yn wir, mae hyn wedi arwain at ehangu ein harweinwyr themâu i gynnwys arweinydd materion cyhoeddus a pholisïau. Rydyn ni’n gobeithio y bydd yn ein helpu i barhau i gyflawni ein nodau o ddefnyddio ymchwil i gael effaith ar y byd iawn.

“Mae cydweithrediad yr holl sefydliadau addysg uwch ledled Cymru’n amhrisiadwy ac rydyn ni’n diolch i’r rhai sy’n cydweithredu â ni am eu gwaith caled dros y flwyddyn ddiwethaf.”

Ychwanegodd Cyd-gadeirydd Bwrdd Rheoli Strategol y Sefydliad, Owen Hathaway, o Chwaraeon Cymru: “Er mwyn sicrhau ein bod ni’n buddsoddi ein cyllid a’n hadnoddau ehangach i gael yr effaith fwyaf, rydyn ni’n gwybod bod yn rhaid i hynny fod yn seiliedig ar dystiolaeth, ac mae WIPAHS yn parhau i gynnig yr her feirniadol a’r ymchwil adeiladol angenrheidiol i lywio hynny.

“Mae’r adroddiad blynyddol yn gyfrwng gwych i arddangos safon ac ehangder ei waith, gyda phwyslais ar Gymru gyfan, ac rwy’n edrych ymlaen yn fawr at weld sut bydd hynny’n mynd o nerth i nerth dros y 12 mis nesaf.”

Ychwanegodd yr Athro Kelly Mackintosh, y Cyd-gyfarwyddwr: “Mae gwneud ymchwil yn un peth, ond y peth pwysig yw defnyddio’r ymchwil honno yn ymarferol. Felly, mae’n bleser, yn ogystal â bod yn hanfodol, fod pobl ‘ar lawr gwlad’ sy’n gyfrifol ac sydd wrth wraidd hyrwyddo gweithgarwch corfforol ledled Cymru yn ceisio cyngor neu werthusiadau gennym.” 

Gwybodaeth Bellach

Rebecca Davies

Swyddog Gweithredol Cysylltiadau â’r Wasg a’r Cyfryngau     
Cyfathrebu Corfforaethol a Chysylltiadau Cyhoeddus     
E-bost: rebecca.davies@pcydds.ac.uk     
Ffôn: 07384 467071